Samarla Venkata Ranga Rao

సామర్ల వెంకట రంగారావు (ఎస్. వి. రంగారావు) (1918 - 1974) ప్రముఖ సినీ నటుడు, దర్శకుడు, రచయిత. ఆయన ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కృష్ణా జిల్లా, నూజివీడులో జన్మించారు. విద్యాభ్యాసం మద్రాస్, ఏలూరు, విశాఖపట్నంలో కొనసాగించగా, అప్పటి నుంచే నాటకాల్లో నటించడం ప్రారంభించారు.

పట్టభద్రుడైన తర్వాత కొంతకాలం ఫైర్ ఆఫీసరుగా పని చేసినా, నటనపై ఉన్న ఆసక్తితో ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేసి సినిమాల వైపు అడుగుపెట్టారు. 1946లో వచ్చిన "వరూధిని" ఆయన తొలి చిత్రం అయినా, ఆశించిన విజయాన్ని అందుకోలేకపోయింది. దీంతో కొంతకాలం జంషెడ్పూర్‌లోని టాటా కంపెనీలో ఉద్యోగం చేశారు. ఆ తరువాత మరిన్ని సినిమా అవకాశాలు రావడంతో, పూర్తిగా చిత్రసీమలో స్థిరపడ్డారు.

సుమారు 30 ఏళ్ల సినీ ప్రస్థానంలో తెలుగు, తమిళ, కన్నడ, మలయాళ, హిందీ భాషల్లో 300కి పైగా సినిమాల్లో నటించారు. ముఖ్యంగా రావణుడు, హిరణ్యకశిపుడు, ఘటోత్కచుడు, కంసుడు, కీచకుడు, నరకాసురుడు, మాంత్రికుడు వంటి ప్రతినాయక పాత్రల్లో అమోఘమైన అభినయాన్ని కనబరిచారు. అలాగే సహాయ పాత్రలలో కూడా తనదైన ముద్ర వేశారు. "పాతాళ భైరవి", "మాయాబజార్", "నర్తనశాల" వంటి క్లాసిక్ చిత్రాల్లో ఆయన నటన అపూర్వమైనదిగా నిలిచిపోయింది.

"నర్తనశాల" చిత్రంలో ఆయన నటనకు భారత రాష్ట్రపతి అవార్డు మాత్రమే కాకుండా, ఇండోనేషియా ఫిల్మ్ ఫెస్టివల్ పురస్కారం కూడా లభించింది. దర్శకుడిగా కూడా ఆయన పేరు తెచ్చుకున్నారు – ఆయన రూపొందించిన "ద్వితీయ" ఉత్తమ చిత్రంగా, "బాంధవ్యాలు" నంది అవార్డు సాధించాయి.

అభిమానులు ఆయనను "విశ్వనట చక్రవర్తి", "నట సార్వభౌమ", "నటసింహ" అనే బిరుదులతో సత్కరించారు. 1974లో, మద్రాసులో గుండెపోటుతో కన్నుమూశారు. ఆయన చివరి చిత్రం "యశోదకృష్ణ" (1975).

తొలి జీవితం

ఎస్. వి. రంగారావు (సామర్ల వెంకట రంగారావు) 1918 జూలై 3న, ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని కృష్ణా జిల్లా, నూజివీడులోని తెలగ కాపు వంశానికి చెందిన, లక్ష్మీ నరసాయమ్మ, కోటీశ్వరనాయుడు అనే దంపతులకు జన్మించాడు. తన తాత కోటయ్య నాయుడు వైద్యుడు కాగా, నూజివీడు ఆసుపత్రిలో శస్త్రచికిత్స నిపుణుడిగా పని చేశారు. ఆయన మేనమామ బడేటి వెంకటరామయ్య రాజకీయ నాయకుడిగా, న్యాయ శాస్త్రవేత్తగా పేరు తెచ్చుకున్నారు.

అప్పట్లో ఎక్సైజ్ శాఖలో పనిచేసిన కోటీశ్వరనాయుడు ఉద్యోగ రీత్యా తరచూ బదిలీ అవుతుండటంతో, రంగారావు తన నాయనమ్మ గంగారత్నమ్మ దగ్గర పెరిగాడు. భర్త మరణించిన తర్వాత గంగారత్నమ్మ మనుమలు, మనుమరాళ్ళ తో సహా మద్రాసుకు వెళ్ళింది. అలా రంగారావు మద్రాసు హిందూ హైస్కూలులో విద్యాభ్యాసం కొనసాగించాడు.

నటనా ప్రయాణానికి తొలి మెరుగులు

పదిహేనేళ్ల వయసులో తొలిసారి నాటకంలో నటించి మంచి గుర్తింపు తెచ్చుకున్న రంగారావు, ఆ అనుభవంతో నటనపట్ల మక్కువ పెంచుకున్నారు. స్కూల్‌లో ఏ నాటకం జరిగినా అందులో తప్పకుండా పాల్గొనేవారు. అంతే కాకుండా, వక్తృత్వ పోటీలు, క్రికెట్, వాలీబాల్, టెన్నిస్ వంటి క్రీడల్లో కూడా చురుగ్గా పాల్గొన్నారు.

1936లో జరిగిన ఆంధ్ర నాటక కళాపరిషత్తు ఉత్సవాల్లో, బళ్ళారి రాఘవ, గోవిందరాజు సుబ్బారావు వంటి ప్రముఖ నటుల ప్రదర్శన చూసిన రంగారావు, నటననే తన జీవితం చేయాలని భావించారు. మద్రాసులో ఎక్కడ తెలుగు నాటకాలు జరిగినా వాటిని వీక్షించేవారు. అలాగే అన్ని భాషల సినిమాలను ఆసక్తిగా చూడటం, అవి ఎలా రూపొందించబడుతున్నాయో విశ్లేషించడం ఆయనకు అలవాటుగా మారింది.

అభ్యాసంలో మేటి

1934లో విడుదలైన "లవకుశ" ఆయన చూసిన తొలి తెలుగు సినిమా. చదువులో కూడా మంచి ప్రతిభ చూపించిన రంగారావు, ఎస్. ఎస్. ఎల్. సి వరకు మద్రాసులో, ఇంటర్మీడియట్‌ను విశాఖపట్నంలోని మిసెస్ ఎ.వి.ఎన్ కళాశాలలో, బి.ఎస్.సి‌ను కాకినాడలోని పి. ఆర్. కళాశాలో పూర్తి చేశారు. విశాఖ, కాకినాడకు వచ్చిన తర్వాత ఆయన చదువులో మరింత మెరుగయ్యారు. ఇంటర్ పరీక్షకు 45 మంది విద్యార్థులు హాజరుకాగా, ఉత్తీర్ణుడైన ఏకైక విద్యార్థి రంగారావు కావడం విశేషం!

నాటక రంగం

రంగారావు – కళతో విడదీయరాని అనుబంధం

ఏలూరులో ఉన్న మేనమామ బడేటి వెంకటరామయ్య మరణించడంతో, అతని కూతురికి తోడుగా ఉండేందుకు రంగారావు నాయనమ్మ మద్రాసు నుంచి ఏలూరుకు వచ్చేశారు. వారి కుటుంబంలో ఎవరూ కళారంగానికి సంబంధం లేకపోయినా, "చదువు నేర్చుకుని మంచి ఉద్యోగం సంపాదించాలని" ఆయన కుటుంబం కోరేది. కానీ, రంగారావుకు మాత్రం నటుడవ్వాలన్న కోరిక గాఢంగా ఉండేది.

నాటకాలతో మొదలైన ప్రయాణం

కాకినాడలో ఉన్నప్పుడే ఆయన యంగ్ మెన్స్ హ్యాపీ క్లబ్ లో చేరి అనేక నాటకాల్లో నటించారు. అక్కడ అంజలీదేవి, ఆదినారాయణరావు, బి.ఎ.సుబ్బారావు, రేలంగి వంటి సినీ ప్రముఖులతో పరిచయం ఏర్పడింది.

వైవిధ్యమైన పాత్రలు పోషిస్తూ తన నటనా నైపుణ్యాన్ని పెంచుకున్న రంగారావు, "పీష్వా నారాయణరావు వధ" అనే నాటకంలో, 22 ఏళ్ల వయసులో 60 ఏళ్ల వృద్ధుని పాత్ర పోషించి మెప్పించారు. అలాగే, "ఖిల్జీ రాజ్యపతనం" నాటకంలో మాలిక్ కపూర్, "స్ట్రీట్ సింగర్" నాటకంలో ప్రతినాయక పాత్రలను కూడా పోషించారు.

ఇంగ్లీష్ భాషపై కూడా మంచి పట్టు ఉండటంతో, షేక్స్‌పియర్ నాటకాల్లో సీజర్, ఆంటోనీ, షైలాక్ లాంటి గంభీరమైన పాత్రలను జీవించారు.

ఉద్యోగం – కళా జీవితం మధ్య సంధిగ్ధ స్థితి

నాటకాలతో పాటు B.Sc పూర్తిచేసిన రంగారావు, M.Sc చేయాలని భావించారు. కానీ, చొలెనర్ అనే అగ్నిమాపక విభాగ ఉద్యోగి సలహాతో ఫైర్ ఆఫీసర్ ఉద్యోగానికి దరఖాస్తు చేశారు. మద్రాసులో శిక్షణ పొందిన తర్వాత, మొదట బందరు, తర్వాత విజయనగరంలో ఫైర్ ఆఫీసరుగా పనిచేశారు.

ఈ ఉద్యోగంలో పెద్దగా పని లేకపోయినా, ఖాళీ సమయాల్లో నటించేందుకు అవకాశం లేకపోవడం వల్ల తాను కళకు దూరమవుతున్నానేమో అనే అనుభూతి కలిగింది. కళకే జీవితం అంకితం చేయాలన్న సంకల్పంతో రంగారావు ఉద్యోగానికి రాజీనామా చేశారు.

ఈ నిర్ణయంతో ఆయన సినీ రంగంలో అడుగుపెట్టడానికి మార్గం సుగమమైంది.

కెరీర్

సినీ జీవితానికి తొలి అడుగు

1946లో వచ్చిన "వరూధిని" సినిమా రంగారావు నటించిన తొలి చిత్రం. ఈ సినిమాకు బి.వి. రామానందం దర్శకత్వం వహించగా, ఆయన రంగారావుకు దూరపు బంధువు.

ఈ చిత్రంలో రంగారావు ప్రవరాఖ్యుడి పాత్ర పోషించగా, నటి గిరిజ తల్లి దాసరి తిలకం ఆయనతో జోడీగా నటించారు. అప్పటి వరకు నాటకాలలో ఆడవేషాలు వేసే పురుషులతోనే కలిసి నటించిన రంగారావుకు, నిజమైన మహిళా నటీమణులతో కలిసి నటించడం కొత్త అనుభవంగా అనిపించింది. మొదట కాస్తంత నాకానుకా అనిపించినా, దర్శకుడు రామానందం ప్రోత్సాహంతో ఆయన తన పాత్రను విజయవంతంగా పూర్తిచేశారు.

ఈ చిత్రానికి రంగారావు రూ.750 పారితోషికంగా అందుకున్నారు. కానీ, వరూధిని బాక్సాఫీస్ వద్ద విజయం సాధించలేదు. దీంతో, రంగారావుకు కొత్త సినిమా అవకాశాలు రాలేదు.

సినిమా అవకాశాలు లేక ఉద్యోగం

సినిమా అవకాశాలు రాకపోవడంతో జంషెడ్పూర్ వెళ్ళి టాటా కంపెనీలో బడ్జెట్ అసిస్టెంట్ గా ఉద్యోగం పొందారు. అక్కడ ఆంధ్ర సంఘం నిర్వహించే ఉత్సవాల్లో నాటకాలు ప్రదర్శించేవారు.

ఆ సంఘం కార్యక్రమాల్లో "వీరాభిమన్యు" నాటకంలో కర్ణుడిగా, "ఊర్వశి" నాటకంలో దుర్వాసునిగా రంగారావు నటించి మళ్లీ తన కళా ప్రస్థానాన్ని కొనసాగించారు. ఈ సమయంలోనే ఆయన వివాహం కూడా జరిగింది.

సినీరంగానికి మళ్లీ ప్రవేశం

కొద్ది రోజుల తర్వాత, బి.ఎ. సుబ్బారావు దర్శకత్వంలో తెరకెక్కుతున్న "పల్లెటూరి పిల్ల" సినిమాలో విలన్ పాత్ర కోసం రంగారావును మద్రాసుకు ఆహ్వానించారు.

అయితే, అదే సమయంలో తండ్రి కోటేశ్వరరావు ధవళేశ్వరంలో మరణించడంతో అంత్యక్రియలకు హాజరై మద్రాసుకు తిరిగి చేరుకునేసరికి, ఆ పాత్రను ఎ.వి. సుబ్బారావుకు ఇచ్చేశారు. కానీ, బి.ఎ. సుబ్బారావుతో ఉన్న పరిచయం వల్ల అదే సినిమాలో ఓ చిన్న పాత్ర దక్కింది.

తర్వాత, ఎల్.వి. ప్రసాద్ దర్శకత్వంలో వచ్చిన "మనదేశం", పి. పుల్లయ్య దర్శకత్వంలో రూపొందిన "తిరుగుబాటు" చిత్రాల్లో కూడా ప్రాధాన్యం లేని చిన్న పాత్రలే దొరికాయి. అయినప్పటికీ, మంచి అవకాశాల కోసం నిరుత్సాహపడకుండా ఎదురు చూశారు.

"షావుకారు"తో అరుదైన అవకాశం

ఈ సమయంలోనే నాగిరెడ్డి, చక్రపాణి కలిసి "విజయా ప్రొడక్షన్స్" స్థాపించారు. ఈ సంస్థ తొలిసారి నిర్మించిన "షావుకారు" (1950) సినిమాలో సున్నపు రంగడు అనే కీలకమైన పాత్రను రంగారావుకి అప్పగించారు.

విజయా ప్రొడక్షన్స్‌లోకి అడుగుపెట్టడం రంగారావు సినీ జీవితానికి గట్టి పునాది వేసింది.

"పాతాళ భైరవి" – కెరీర్ మలుపు

1951లో అదే విజయా ప్రొడక్షన్స్ నిర్మించిన "పాతాళ భైరవి" సినిమాలో అతి ముఖ్యమైన మాంత్రికుడి పాత్రను రంగారావుకిచ్చారు.

కొత్త నటుడికి ఇంత కీలకమైన నెగటివ్ రోల్ ఇవ్వడంపై కొంతమంది నిర్మాతలను హెచ్చరించినా, వారు పట్టించుకోలేదు.

"పాతాళ భైరవి" ఘనవిజయం సాధించడంతో రంగారావుకు సినీ పరిశ్రమలో గొప్ప పేరు వచ్చింది.

పరభాషా సినిమాల్లో ఎస్వీ రంగారావు

1952లో విజయా ప్రొడక్షన్స్ నిర్మించిన "పెళ్లి చేసి చూడు" సినిమాను తమిళంలో "కల్యాణం పణ్ణి పార్" అనే పేరుతో పునర్నిర్మించారు. తెలుగులో తనదైన శైలి చూపిన రంగారావు, అదే పాత్రను తమిళ వెర్షన్‌లో కూడా పోషించారు.

తమిళ చిత్రాలలో స్థానం

రంగారావు తర్వాత "అన్నై", "శారద", "కర్పగం", "నానుం ఒరుపెణ్" వంటి ప్రముఖ తమిళ చిత్రాలలో నటించారు. ఈ సినిమాల ద్వారా తెలుగు, తమిళ భాషల్లో ఏకకాలంలో సహాయనటుడిగా మంచి గుర్తింపు తెచ్చుకున్నారు.

హిందీ చిత్రాల్లో ఎస్వీఆర్

"పాతాళ భైరవి" తెలుగులో విజయవంతమైన తరువాత, జెమినీ అధినేత వాసన్ హిందీలో కూడా అదే కథతో "పాతాళ భైరవి" తెరకెక్కించారు.

రంగారావు మళ్లీ అదే మాంత్రికుడి పాత్రను హిందీ వెర్షన్‌లోనూ పోషించారు.
హిందీ భాషపై మంచి పట్టు ఉండటంతో తానే స్వయంగా డబ్బింగ్ చెప్పుకున్నారు.
భానుమతీ నిర్మించిన "నాది ఆడజన్మే" ఆధారంగా రూపొందిన హిందీ చిత్రం "మై భీ లడ్కీ హూ" లోనూ ఆయన నటించారు.

కన్నడ, మలయాళ పరిశ్రమల్లో గుర్తింపు

"భూకైలాస్", "మాయాబజార్" వంటి విజయవంతమైన కన్నడ చిత్రాల్లో నటించి పేరు తెచ్చుకున్నారు.
"విదయాగలే ఎతిలే ఎతిలే", "కవిత" వంటి మలయాళ చిత్రాల్లోనూ తన ప్రతిభను ప్రదర్శించారు.

అంతర్జాతీయ గుర్తింపు
"నర్తనశాల" చిత్రం జకార్తాలో జరిగిన ఆఫ్రో-ఆసియా అంతర్జాతీయ చిత్రోత్సవంలో ప్రదర్శించబడింది.

కీచకునిగా ఆయన నటనకు భారతదేశం తరపున "అంతర్జాతీయ ఉత్తమ నటుడు" అవార్డు లభించింది.
అప్పటి ఎంతో మంది కథానాయకులను వెనక్కు నెట్టి, భారతదేశపు తొలి అంతర్జాతీయ ఉత్తమ నటుడిగా గుర్తింపు పొందారు.

దర్శకుడిగా ఎస్వీ రంగారావు

"చదరంగం" అనే సినిమాకు దర్శకత్వం వహించి, ఆ చిత్రం రెండో ఉత్తమ చిత్రంగా నంది అవార్డు పొందింది.
"బాంధవ్యాలు" అనే మరో సినిమా నంది బహుమతి గెలుచుకుంది.
ప్రముఖ నటి లక్ష్మి ఈ సినిమాతో సినీరంగంలోకి అడుగుపెట్టారు. అయితే, ఈ సినిమాలు వాణిజ్యంగా పెద్దగా విజయం సాధించలేదు.

సన్మానాలు & గుర్తింపులు
తెలుగు సినీ ప్రేక్షకులు రంగారావును "నటసామ్రాట్", "విశ్వనట చక్రవర్తి" వంటి బిరుదులతో గౌరవించారు.
కెరీర్‌లో 300కి పైగా చిత్రాల్లో నటించి, ప్రతినాయక పాత్రల నుంచి సహాయ పాత్రల దాకా తనదైన ముద్ర వేశారు.

వ్యక్తిగత జీవితం

సినిమా వైఫల్యం & ఉద్యోగ జీవితం
1946లో వచ్చిన "వరూధిని" సినిమా విజయవంతం కాకపోవడంతో, సినీరంగం మీద ఆశలు తక్కువైపోయాయి.
దీంతో జంషెడ్పూర్‌లో టాటా కంపెనీలో "బడ్జెట్ అసిస్టెంట్" గా ఉద్యోగం పొందారు.

వివాహం & కుటుంబం
1947 డిసెంబర్ 27 న, తన మేనమామ బడేటి వెంకటరామయ్య, కోటేశ్వరమ్మ దంపతుల కుమార్తె లీలావతిని వివాహం చేసుకున్నారు.

రంగారావు సినీ అవకాశాల కోసం కష్టపడుతుండగా, ఆమె కొన్నిసార్లు అలిగి పుట్టింటికి వెళ్ళిపోయేదట!
అప్పుడు ఆశలతో భరోసా ఇచ్చి తిరిగి రమ్మని పిలుస్తూ, "మన భవిష్యత్తు उज్వలంగా ఉంటుంది" అనేవారట!

‍‍‍కుటుంబ సభ్యులు
కుమార్తెలు: విజయ, ప్రమీల
కొడుకు: కోటేశ్వరరావు
కొడుకుని సినిమాల్లోకి తెచ్చేందుకు ప్రయత్నించినా, కొన్ని కారణాల వల్ల ఆ ప్రాజెక్ట్ పూర్తి కాలేదు.

వ్యక్తిత్వం & అభిరుచులు

ఆధ్యాత్మికత & పూజా విధానం
రంగారావు శివ భక్తుడు.
ప్రతిరోజూ శివునికి పూజ చేసి దినచర్య ప్రారంభించేవారు.

పుస్తకాల పట్ల ఆసక్తి
ఇంట్లో వివేకానందుడి రచనలతో భారీ లైబ్రరీ ఉండేది.
తానే స్వయంగా కొన్ని రచనలు కూడా చేశారు.

పెంపుడు జంతువులు & వేట ఆసక్తి
జర్మన్ షెపర్డ్ కుక్కల్ని పెంచేవారు.
వేటకీ ఆసక్తి ఉండేది, కానీ కొన్నాళ్లకు ఆ అలవాటు మానేశారు.

సామాజిక సేవ & దేశభక్తి

విరాళాలు & సహాయం

• పబ్లిక్ వెల్ఫేర్ సంస్థలకు లెక్కలేనన్ని విరాళాలు అందించేవారు.
• చైనా యుద్ధం (1962) సమయంలో జరిగిన సభలో ₹10,000 విరాళంగా ఇచ్చారు.
• పాకిస్తాన్ యుద్ధం (1965) సమయంలో సహాయనిధి కోసం సభలు నిర్వహించారు.
• ఇతర నటులతో కలిసి ప్రదర్శనలు ఇచ్చి, విరాళాలు సేకరించారు.

అంతర్జాతీయ గుర్తింపు vs దేశీయ నిరాశ

విదేశాల్లో గుర్తింపు

• రంగారావు సినిమాలు విదేశాల్లో ప్రదర్శితమై ప్రశంసలు అందుకున్నా, ఆంగ్ల చిత్రాల్లో నటించాలని ఉన్న కోరిక నెరవేరలేదు.

భారతదేశంలో సరైన గుర్తింపు లేకపోవడం

• విదేశాల్లో పాపులారిటీ ఉన్నా, భారతదేశంలో తగిన గుర్తింపు రాలేదనే అపశ్రుతి ఉండేది.

సెట్స్ మీద గంభీర స్వభావం

• సహ నటులతో వ్యక్తిగత విషయాలు చర్చించేవారు కాదు.
• మనసు బాగాలేనప్పుడు తన ఫామ్ హౌస్‌కి వెళ్ళిపోయేవారు.
• దర్శక, నిర్మాతలే వెతికివచ్చినప్పుడే సినిమాలకు హాజరవుతారు.

"నటసామ్రాట్" గానీ, "విశ్వనట చక్రవర్తి" గానీ ఎంత పెద్ద స్టార్ అయినా, తనదైన నిష్కల్మషమైన వ్యక్తిత్వంతోనే ప్రత్యేక గుర్తింపు తెచ్చుకున్నారు!

అవార్డులు & గౌరవాలు

సన్మానాలు

• ఆంధ్రప్రదేశ్‌లోని ఏలూరు, రాజమండ్రి, విజయవాడ, తిరుపతి, పాలకొల్లు, సామర్లకోట, పెనుగొండ, అనకాపల్లి వంటి అనేక పట్టణాల్లో ఘన సన్మానాలు అందుకున్నారు.
• జకార్తా అంతర్జాతీయ అవార్డు పొందిన తర్వాత మద్రాసులో భారీ అభినందనలు:
  మద్రాసు సోషల్ అండ్ కల్చరల్ క్లబ్
  ఆంధ్ర ఫిల్మ్ జర్నలిస్టు సంఘం
  దక్షిణ భారత ఫిల్మ్ వాణిజ్య మండలి
  మద్రాసు సినిమా ప్రేక్షక సంఘాలు ఘనంగా సత్కరించాయి.

భారత రాష్ట్రపతి అవార్డులు

️ అన్నై, శారద, నానుం ఒరుపెణ్, కర్పగం, నర్తనశాల సినిమాల్లో అద్భుత నటనకు గాను భారత రాష్ట్రపతి చేతులమీదుగా పురస్కారాలు స్వీకరించారు.

ప్రత్యేక గుర్తింపు & ప్రశంసలు

"బంగారు పాప" (1955) సినిమా & చార్లీ చాప్లిన్ కామెంట్

• సినిమా ఆర్థికంగా అంత విజయం సాధించకపోయినా, ఉత్తమ చిత్రంగా గుర్తింపు పొందింది.
• రంగారావు నటన చూసిన లెజెండరీ హాస్యనటుడు చార్లీ చాప్లిన్, "ఇలియట్ బ్రతికి ఉంటే చాలా గర్వపడేవాడు!" అని వ్యాఖ్యానించారు. ఇలియట్ రాసిన "సైలాస్ మార్నర్" అనే నవల ఆధారంగా ఈ సినిమా తెరకెక్కింది.

️ నటుడు గుమ్మడి ప్రశంసలు

"రంగారావు మన దేశంలో పుట్టడం మన అదృష్టం! కానీ ఆయనకు దురదృష్టం.
పశ్చిమ దేశాల్లో పుట్టి ఉంటే, ప్రపంచంలోని ఐదుగురు ఉత్తమ నటుల్లో ఒకడయ్యేవారు!"

మరణానంతర నిర్లక్ష్యం

తెలుగు చలనచిత్ర పరిశ్రమలో అత్యున్నత స్థాయి నటుల్లో ఒకడిగా పేరు తెచ్చుకున్నా, ఆయన మరణించినప్పుడు కనీసం ఒక్కరోజైనా థియేటర్లు మూసివేయకపోవడం అభిమానులను బాధించింది. తగిన గౌరవం అందుకోలేదని తెలుగు సినీ ప్రియులు చింతించారు.

బిరుదులు & గౌరవాలు

బిరుదులు:

1️⃣ విశ్వనటచక్రవర్తి
2️⃣ నటసార్వభౌమ
3️⃣ నటసింహ
4️⃣ నటశేఖర

నంది అవార్డులు

"చదరంగం" (దర్శకత్వం) – రెండో ఉత్తమ చిత్రంగా నంది అవార్డు
"బాంధవ్యాలు" (దర్శకత్వం) – మొదటి ఉత్తమ చిత్రంగా నంది అవార్డు

అంతర్జాతీయ అవార్డులు

"నర్తనశాల" (1963) లో కీచకుని పాత్రకు
ఇండోనేషియా ఫిలిం ఫెస్టివల్ లో ఉత్తమ నటుడు అవార్డు
భారత రాష్ట్రపతి అవార్డు️

భారత సినీ పరిశ్రమ గౌరవం

2013లో భారత సినీ పరిశ్రమ 100 ఏళ్ల పురస్కరించుకుని, భారత తపాలా శాఖ ఎస్వీ రంగారావు గారి చిత్రంతో ప్రత్యేక తపాలా బిళ్ళ విడుదల చేసింది ✉️️

ఎస్వీ రంగారావు – భారత సినీ చరిత్రలో చిరస్థాయిగా నిలిచిన విశ్వనటచక్రవర్తి!

ఎస్వీ రంగారావు మరణం (1928 – 1974)️

తెలుగు సినీ జగత్తులో చిరస్మరణీయమైన నటుడు ఎస్వీ రంగారావు 1974 జూలై 18న కన్నుమూశారు.

1974 ఫిబ్రవరిలో హైదరాబాదులో హృద్రోగానికి గురై ఉస్మానియా ఆసుపత్రిలో చికిత్స పొందారు. ఆరోగ్యంగా తిరిగి వచ్చినా, వైద్యుల సూచనలను పట్టించుకోకుండా నటన కొనసాగించారు.

చివరి చిత్రాలు:
"చక్రవాకం" (1974)
"యశోద కృష్ణ" (1975) – ఈ సినిమా చిత్రీకరణ అనంతరం బైపాస్ సర్జరీ కోసం అమెరికా వెళ్లాలనుకున్నారు. అయితే, 1974 జూలై 18న మద్రాసులో గుండెపోటుతో ఆకస్మికంగా కన్నుమూశారు. చికిత్సకు కూడా అవకాశం లేకుండానే ఆయన ఈ లోకం విడిచారు.

తెలుగు సినీ పరిశ్రమలో నాటకీయత, నాటనలో నైపుణ్యం, విలక్షణమైన పాత్రలు పోషించిన ఆయన మరణం అపూర్వ నష్టం. ఆయన స్మృతి ప్రేక్షక హృదయాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచి ఉంటుంది.

ఎస్వీ రంగారావు గుర్తింపు & సత్కారాలు

శతజయంతి ఉత్సవాలు (2018)
2018 జూలై 3 – ఉపరాష్ట్రపతి వెంకయ్య నాయుడు అధ్యక్షతన హైదరాబాదులో ఘనంగా శతజయంతి ఉత్సవాలు నిర్వహించారు.
జూలై 3 - జూలై 8 వరకు హైదరాబాద్ ఫిల్మ్ క్లబ్ & సారథి స్టూడియోస్ సంయుక్తంగా ఈ ఉత్సవాలను నిర్వహించాయి.

ఎస్వీ రంగారావు విగ్రహం (ఏలూరు, 2018)
ఆంధ్రప్రదేశ్ ముఖ్యమంత్రి చంద్రబాబు నాయుడు 2018 జూలై 3న ఏలూరులో 12.5 అడుగుల ఎత్తైన కంచు విగ్రహాన్ని ఆవిష్కరించారు.
ఏలూరులో ఎస్వీఆర్ మ్యూజియం ఏర్పాటు చేస్తామని హామీ ఇచ్చారు.

✉ భారత తపాలా బిళ్ల (2013)
భారత చలనచిత్ర పరిశ్రమ శతవార్షికోత్సవాల సందర్భంగా, భారత తపాలాశాఖ 2013లో ఎస్వీ రంగారావు చిత్రంతో ప్రత్యేక తపాలా బిళ్లను విడుదల చేసింది.

సినీ రంగంలో ఎనలేని కీర్తి తెచ్చుకున్న ఎస్వీఆర్‌కు దేశవ్యాప్తంగా గౌరవప్రదమైన గుర్తింపులు లభించాయి.

ఎస్వీ రంగారావు నటనా శైలి

విజయవాడ తుమ్మలపల్లి కళాక్షేత్రంలోని ఎస్వీఆర్ విగ్రహం
➡️ రంగారావు తన నటనలో ఆంగిక, వాచిక, ఆహార్య, సాత్వికాభినయాలను సమపాళ్లలో కలిపిన గొప్ప నటుడు.
➡️ సహజ నటన ఆయనకు ప్రత్యేక గుర్తింపును తీసుకువచ్చింది.

పాత్రల పట్ల లోతైన పరిశోధన

✅ "షావుకారు" (1950) – సున్నం రంగడి పాత్ర తన స్వగ్రామంలోని కోడి రంగడు అనే రౌడీని ప్రేరణగా తీసుకుని, అతని మాటతీరు, ప్రవర్తనను అనుకరించి నటించారు.
✅ "సంతానం" – గుడ్డివాని పాత్ర, పాత్రను నెచ్చుకోవడానికి కొన్నాళ్లు అంధుల ప్రవర్తనను గమనించి ఆత్మసాత చేసుకున్నారు.
✅ "పాతాళ భైరవి" (1951) – మాంత్రికుడి పాత్ర ఆంగ్ల నాటకాలలోని షైలాక్ పాత్రను ఆధారంగా తీసుకుని, మరింత రౌద్రరసాన్ని కలిపి తనదైన శైలిలో మాంత్రికుడిగా నటించారు. ఈ పాత్ర ఆయనను దేశవ్యాప్తంగా గుర్తింపు తెచ్చిపెట్టింది.

వాచికాభినయం (Dialog Delivery)

చైనా ప్రధాని చౌ ఎన్ లై ప్రశంసలు
"సతీ సావిత్రి" చిత్రీకరణ సమయంలో జెమినీ స్టూడియో సందర్శించిన చైనా ప్రధాని చౌ ఎన్ లై, రంగారావు నటనను ప్రత్యేకంగా అభినందించారు.

నెమ్మదిగా, గంభీర స్వరంతో నటన
అప్పటివరకు రౌడీ పాత్రలు ఎక్కువగా గట్టిగానే అరవడం, ఉగ్రంగా నటించడం నెపథ్యంలో, రంగారావు నెమ్మదిగా, మెల్లగా మాట్లాడుతూ గూట్లే, డోంగ్రే లాంటి పదాలను ప్రయోగించడం ద్వారా తనదైన శైలిని ప్రవేశపెట్టారు.

కంఠస్వరం & కళ్ల నటన
తన కంఠస్వరాన్ని, కళ్ల భాషను పాత్రకు తగ్గట్లు మార్చడం రంగారావు ప్రత్యేకత.
ప్రతి పాత్రలో కళ్ళతోనే భావాన్ని వ్యక్తపరచడం ద్వారా ప్రేక్షకులను ఆకట్టుకున్నారు.

ఎస్వీఆర్ – నటనకు ఉన్నత ప్రమాణాలు స్థాపించిన విశ్వనట చక్రవర్తి!

ఎస్వీ రంగారావు గారి అద్భుతమైన పాత్రలు

ఆయనే ఆ పాత్రలకు ప్రాణం పోశారు!

️ పురాణ & ఇతిహాస పాత్రలు
✅ "సతీ సావిత్రి", "దేవాంతకుడు" – యముడు

• యమధర్మరాజుగా ఆయన నటనకే ప్రత్యేక గుర్తింపు.
• 1970 వరకు యముడి పాత్ర అంటే రంగారావే గుర్తుకువచ్చేవారు!
• తర్వాత కైకాల సత్యనారాయణ గారు ఈ తరహా పాత్రలు చేయడం ప్రారంభించారు.

✅ "మాయాబజార్" (1957) – ఘటోత్కచుడు

• ఇది పిల్లల నుంచి పెద్దల వరకూ ఇష్టపడే పాత్ర.
• ఆయన నటనలోని హాస్యం, భావోద్వేగం, శక్తివంతమైన సంభాషణలు ఈ పాత్రను అజరామరంగా మార్చాయి.

✅ "భక్త ప్రహ్లాద" – హిరణ్యకశిపుడు

• విలనిజానికి ఓ కొత్త ఒరవడి.
• ఆయన కంఠస్వరం, కళ్ల నటన, హావభావాలు హిరణ్యకశిపుని పాత్రకు ఎనలేని గొప్పదనం తెచ్చాయి.

✅ "శ్రీకృష్ణ లీలలు", "యశోద కృష్ణ" – కంసుడు

• కంసుడిగా రంగారావు గారు చూపించిన రౌద్రభావం, నటన అద్భుతం!

✅ "నర్తనశాల" (1963) – కీచకుడు

• ఈ పాత్రకు ఇండోనేషియాలో "ఉత్తమ నటుడి" అవార్డు లభించింది.
• కీచకుడి నటనలోని భయానకత, కాముకత, హావభావాలు ప్రేక్షకుల్ని నివ్వెరపరిచాయి!

✅ "పాండవ వనవాసం" – దుర్యోధనుడు

• కంపించే డైలాగ్ డెలివరీ, ఆపద్బాంధవుడిగా, కానీ అహంకారిగా ఉండే దుర్యోధనుని పాత్రను చక్కగా తీర్చిదిద్దారు.

✅ "సంపూర్ణ రామాయణం" – రావణుడు

• రావణునిగా ఆయన నటన శివభక్తి, రౌద్రరసం, సాహసం అన్నీ కలగలిపి ఓ నయం చేసారు.

✅ "శ్రీకృష్ణాంజనేయ యుద్ధం" – బలరాముడు

• బలరాముని శాంత స్వభావం, ఆగ్రహం రెండింటినీ సమపాళ్లలో ప్రదర్శించారు.

✅ "దీపావళి" – నరకాసురుడు

• నరకాసురుడి పాత్రలో అద్భుతమైన అభినయాన్ని చూపించారు.

చారిత్రక పాత్రలు
✅ "అనార్కలి" – అక్బర్

• అక్బరుగా రంగారావు గారి గంభీర నటన ప్రేక్షకులను ఆకట్టుకుంది.

✅ "మహాకవి కాళిదాసు" – భోజరాజు

• భోజరాజుగా మహాకవి కాళిదాసును ఆదరించే రాజుగా అద్భుతంగా కనిపించారు.

✅ "బొబ్బిలి యుద్ధం" – తాండ్ర పాపారాయుడు

• తాండ్ర పాపారాయుడి పాత్రలో ఘనత, దేశభక్తి, పరాక్రమం చూపించారు.

‍♂️ మాంత్రిక & విలన్ పాత్రలు
✅ "పాతాళ భైరవి", "భట్టి విక్రమార్క", "బాలనాగమ్మ", "విక్రమార్క" – మాంత్రికుడు

• మాంత్రిక పాత్రల్లో రంగారావు గారు చేసిన నటన ఆనాటి ప్రేక్షకుల మనసుల్ని గెలుచుకుంది. కోపం, గంభీరమైన గాత్రం, భయంకరమైన అభినయం ఆయన మాంత్రిక పాత్రలకు ప్రత్యేకత ఇచ్చాయి.

‍‍‍కుటుంబ కథాచిత్రాలు
✅ "షావుకారు" – సున్నం రంగడి

• రౌడీయిజానికి, పటాస్‌మైన సంభాషణలకు మారుపేరు.

✅ "పెళ్ళి చేసి చూడు" – ధూపాటి వియ్యన్న

• తండ్రిగా, కుటుంబ పెద్దగా అందరినీ మెప్పించారు.

✅ "సంతానం" – గుడ్డివాడు

• అంధునిగా ఆయన పాత్ర ప్రేక్షకులను కంటతడి పెట్టించింది.

✅ "బంగారుపాప" – కోటయ్య

• విలన్‌గానే కాకుండా ఒక భావోద్వేగపూరితమైన పాత్రలో మెప్పించారు.

రంగారావు గారి పాత్రలు – తెలుగు సినిమా గర్వించదగిన నటన!

➡️ ప్రతీ పాత్రలో వివిధ రసాలను,
➡️ తనదైన శైలిలో సహజమైన అభినయాన్ని,
➡️ గంభీరమైన వాచికాన్ని చూపించి,
➡️ తెలుగు సినిమా చరిత్రలో "విశ్వనట చక్రవర్తి" గా నిలిచిపోయారు.

రచయితగా ఎస్.వి.రంగారావు

నటనా విశ్వరూపంతో పాటు, రచనా ప్రతిభ కూడా!

ఎస్వీ రంగారావు గారు కేవలం గొప్ప నటుడుగానే కాకుండా కథా రచయితగా కూడా తనదైన ముద్ర వేశారు. 1960-64 మధ్యకాలంలో ఆయన రాసిన కథలు ఆంధ్రపత్రిక, యువ, మనభూమి వంటి పత్రికల్లో ప్రచురితమయ్యాయి.

✍️ అందుబాటులో ఉన్న కథలు:

• "వేట"
• "ఆగష్టు 8"
• "పసుపు కుంకుమ"
• "ప్రాయశ్చిత్తం"
• "విడుదల"
• "సంక్రాంతికి"
• "సులోచన"

➡️ ఈ కథలు "ఎస్.వి.రంగారావు కథలు" అనే పుస్తకంగా ప్రచురించబడ్డాయి.

నటుడిగానే కాదు, రచయితగా కూడా తెలుగు సాహిత్యంలో తనదైన ముద్ర వేసిన మహానటుడు!

SV Ranga Rao Caste | SV Ranga Rao Biography | SV Ranga Rao Wife | SV Ranga Rao Son | Kapu Caste Film Actors